Rondo Sztuki: Janosch dzieciom

Od 23 kwietnia do 23 maja 2010
Rondo Sztuki

JANOSCH to człowiek-legenda, artystyczny fenomen, najpopularniejszy w Europie autor ilustrowanych książek dla dzieci – ponad 350 publikacji, przetłumaczonych na prawie 70 języków, które ukazały się w wielomilionowych nakładach.
Wyobraźnia artystyczna Janoscha wyrasta z korzeni znajdujących się w miejscu jego urodzenia (11.3. 1931) i dzieciństwa w familokach przy ulicy Piekarskiej w Zabrzu-Porębie. Ten niezwykły świat przedwojennego górnośląskiego pogranicza, zapamiętanych lokalnych opowieści, zdarzeń i dziwnych obrazów, „wyczarowł” w swoich pierwszych, publikowanych w niewielkich nakładach, książkach dla dzieci (z lat 1960 – 1975). Teksty naiwne, proste, ilustrują pełne fantazji i poezji obrazy, malowane prostą techniką tempery na kartonie. Ich tematami są koń Wałek, auto Ferdynand, pan Wuzzel i jego zaczarowana karuzela, Jabłkowy Człowieczek, mały grajek Józa...

Przełom w jego twórczości dla dzieci nastąpił około roku 1977 / 78. Treść opowiadań o zwierzętach, ich przygodach i przyjaźniach, staje sIę pogodna, żartobliwa, wzruszająca, ciepła. Dojrzałą i artystycznie pewną, precyzyjną kreską tworzy ilustracje rysowane piórkiem i kolorowane akwarelą. W naturalny sposób potrafi wczuć się w świadomość dzieci, ich radości, niepokoje, marzenia. Najbardziej udanym wyrazem tych zmian jest popularna do dnia dzisiejszego książeczka „Oh, jak piękna jest Panama” (1978), opowiadanie o niedźwiadku i tygrysku szukających domu swoich marzeń, którym towarzyszy kaczka-tygrys. Ta przypadkowo stworzona postać „kaczki dziwaczki” stała się znakiem firmowym jego sławy i popularności. Bajki Janoscha, uwielbiane zarówno przez dzieci jak i dorosłych, ukazują się w setkach tysięcy egzemplarzy w kilkudziesięciu krajach.


Wokół sławy i twórczości Janoscha powstają filmy animowane i seriale filmowe („Oh, jak piękna jest Panama”, „Poczta dla Tygrysa” „Godzina snów Janoscha”, „Papa Lew”) i popularne do dziś dziecięce programy telewizyjne („Klub Kaczki-Tygrysa”), a nawet sektakle teatralne i musicale Produkowane są meble wzorowane na tych z książkowych ilustracji, powstaje cały przemysł zabawkarski, publikowane są elemntarze, malowanki, kalendarze, kartki pocztowe... Motywy i postacie z jego bajek dekorują opakowania dziecięcych produktów spożywczych, ubrania, pościel, ręczniki czy przybory szkolne. Szczyt popularności twórczość Janoscha następił w latach 1978 - 1995, ale jego pozycja barda literatury dzieciencej pozostaje niezachwiana do dnia dzisiejszego.

Od roku 1980 Janosch tworzy również grafikę artystyczną dla dzieci, której bohaterami są najpopularniejscze postacie jego bajkowej literatury. Typowe dla jego akwafort są żartobliwe i groteskowe treści narracyjne. Istotne znaczenie ma tytuł, który interpretuje obraz. Podoną fukcję spełniają umieszczane czesto w polu przestawienia napisy, przypominające niewprawne pismo dziecka. Każda z tych grafik to niemal odrębne opowiadanie. Naiwny realizm miesza się z finezją i fantazją. Inprowizowany, ekspresyjny, schematyczny rysunek wypełniają płaskie plamy barwne. Ekspresja ludzi, zwierząt i przedniotów tworzy często niemal absurdalną wizję artystyczną. Obrazki Janoscha płyną prosto z jego duszy, mają niepowtarzalny poetycki nastrój.

Zasadniczą część wystawy w katowickim Rondzie Sztuki tworzą kolorowe akwaforty, które powstały przy współpracy Janoscha z Wydawnictwem Merlin w Gifkendorf. Jej uzupełnieniem są reprodukcje z ilustracji książek dla dzieci (uzyskane dzięki firmie Janosch film & medien AG w Berlinie) oraz druki z motywami z jego bajek (plakaty, pocztówki, malowanki), zabawki (Wydawnictwo Little Tiger w Gifkendorf), różne wydania książek, filmy DVD. Podczas ekspozycji wyświetlany jest film animowany „Janosch – Traumstunde / Godzina snów Janoscha” (ARD, Hamburg).

/tekst: Piotr Mras /

 

Reprodukcja promująca wystawę, dzięki uprzejmości:

© 2010 Janosch film & medien AG, Berlin